به گزارش فولادنامه به نقل از نماد اقتصاد، همانطور که همگان آگاه هستند؛ صنعت فولاد به تامین سنگ‌آهن با کیفیت و کافی وابسته است. با توجه به آن که صنعت فولاد در ایران به‌عنوان یکی از پایه‌های اصلی توسعه اقتصادی کشور شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر، کاهش ذخایر سطحی سنگ‌آهن به ویژه نوع مگنتیت، چالشی جدی برای این صنعت به وجود آورده است که می‌تواند به بحران تامین مواد اولیه منجر شود.
کاهش ذخایر سطحی و چالش‌های استخراج
ذخایر مگنتیت ایران که سنگ‌آهن پرعیار و با کیفیت بالا محسوب می‌شود، به سرعت در حال کاهش است و برآوردها نشان می‌دهد که اگر روند فعلی استخراج ادامه یابد، این ذخایر تنها برای ۱۲ تا ۱۵ سال آینده کافی خواهند بود
برای جبران این کاهش، ایران دارای ذخایر هماتیتی قابل توجهی به میزان حدود ۲.۳ میلیارد تن است که می‌تواند جایگزین مناسبی باشد، اما استخراج و فرآوری این نوع سنگ‌آهن نسبت به مگنتیت چالش‌های فنی و هزینه‌های بالاتری دارد و نیازمند فناوری‌های نوین و سرمایه‌گذاری‌های کلان است.
مشکلات اقتصادی و زیرساختی
علاوه بر چالش‌های طبیعی، مشکلات اقتصادی و زیرساختی نیز تامین سنگ‌آهن را دشوار کرده است. هزینه‌های بالای تولید، کمبود سرمایه‌گذاری در بخش اکتشاف و نوسازی ماشین‌آلات، ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای، و بحران انرژی (قطعی برق و گاز) از جمله موانع اصلی هستند که روند استخراج و فرآوری را کند کرده‌اند.
همچنین، افزایش حق انتفاع معادن به ۵۵ درصد که اخیراً به تصویب رسیده، می‌تواند باعث کوچک شدن معادن و کاهش تولید سنگ‌آهن شود که این امر نیز تهدیدی برای تامین پایدار مواد اولیه به شمار می‌رود.
تاثیرات بازار جهانی و داخلی
کاهش تقاضای جهانی به ویژه از سوی چین که بزرگترین واردکننده سنگ‌آهن ایران است، و همچنین روندهای جهانی مانند استفاده بیشتر از قراضه آهن و فناوری‌های فولاد سبز، باعث کاهش قیمت و تقاضا برای سنگ‌آهن پرعیار شده است. این موضوع صادرات سنگ‌آهن ایران را تحت فشار قرار داده و سودآوری تولیدکنندگان را کاهش داده است.
در داخل کشور نیز، ناترازی در تامین انرژی و مشکلات ارزی، باعث شده است که تولید فولاد و به تبع آن تقاضا برای سنگ‌آهن کاهش یابد و شرکت‌های معدنی کوچک و متوسط با زیان مواجه شوند و حتی برخی معادن تعطیل شوند.
برای مقابله با این بحران، لازم است رویکردها تغییر کند و به جای تمرکز صرف بر صادرات مواد خام، به تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر مانند گندله و آهن اسفنجی توجه شود. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین فرآوری، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل، افزایش توانمندی‌های فنی و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.
در نهایت، بدون اصلاحات اساسی در بخش معدن، افزایش سرمایه‌گذاری و مدیریت بهینه منابع، چشم‌انداز روشنی برای تامین پایدار سنگ‌آهن و ادامه روند تولید فولاد در کشور متصور نیست و خطر رکود معادن و کاهش تولید به شدت وجود دارد.