چهارشنبه 19 آذر 1404 | Wednesday, 10 December 2025
به گزارش فولادنامه به نقل از دنیای معدن: درحالیکه صنایع فولاد جهان سالها با انباشت میلیونها تن سرباره بهعنوان پسماند صنعتی دستوپنجه نرم میکردند، امروز همین ماده خاکستریرنگ به سلاحی سبز برای مقاومت جادهها، کاهش آلایندهها و صرفهجویی میلیاردی در هزینههای نگهداری تبدیل شده است. اکنون، از بزرگراههای آلمان تا خیابانهای دوچرخهسواری قطر، سرباره فولادی در حال بازتعریف مفهوم روسازی پایدار است؛ مسیری که نهتنها زمینهای اشغالشده را آزاد میکند، بلکه جان انسانها را در جادهها نجات میدهد.، روزی نهچندان دور، سرباره فولادی در فرآیند تولید فولاد بهعنوان یک پسماند صنعتی بیاستفاده از خطوط تولید خارج میشد و به تودههای بیانتها در حاشیه شهرها و کارخانهها میپیوست؛ تودههایی که هم زمینهای ارزشمند را میبلعیدند و هم گرد و غبار آلاینده روانه هوا میکردند. اما طی دو دهه اخیر، فشار جهانی برای توسعه زیرساختهای پایدار و نوآوری شرکتهای فولادی و راهسازی، این محصول را از «معضل زیستمحیطی» به «سرمایه زیرساختی» تبدیل کرده است.
تجربههای جهانی
ژاپن: طبق گزارش ۲۰۲۴ وزارت راه این کشور، روسازیهای حاوی سرباره فولادی در جادههای پرتردد مناطق مرطوب، ۳۰ درصد مقاومت بیشتر در برابر تغییر شکل حرارتی دارند و عمر مفیدشان از ۱۲ به حدود ۱۶ سال رسیده است.
آلمان: بزرگراههایی که از اوایل دهه ۹۰ میلادی با این فناوری ساخته شدهاند، پس از بیش از ۲۵ سال هنوز نیاز اساسی به روکشگذاری مجدد پیدا نکردهاند.
ایالات متحده (اوهایو، میشیگان، پنسیلوانیا): پروژههای آزمایشی بین ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ نشان دادهاند که مصرف قیر نفتی تا ۱۷٪ کاهش و هزینه نگهداری سالانه نزدیک به ۳۵ درصد کمتر شده است. در مسیرهای برفی، شیارشدگی و خراشیدگی سطح به طرز محسوسی کاهش یافته و ایمنی در زمستان بالاتر رفته است.
استرالیا (ایالت ویکتوریا): استفاده از دو میلیون تن سرباره فولاد در پروژههای بین ۲۰۱۹–۲۰۲۳ موجب شده برداشت شن و ماسه طبیعی ۶۵ هزار تن کمتر و انتشار CO₂ معادل ۲۰ هزار تن کاهش یابد.
هند (گجرات و ماهاراشترا): عمر مفید جادههای مجهز به سرباره تا ۲۵٪ طولانیتر شده و اصطکاک سطحی در بارانهای موسمی بهبود یافته؛ گزارش پلیس گجرات کاهش ۸ درصد تصادفات لغزندگی را تأیید میکند.
چین (استان هبی): بیش از سه میلیون تن سرباره در روسازیهای شهری استفاده شده که باعث کاهش ۹ درصد تصادفات مرتبط با لغزندگی و ترکیدگی لاستیک شده است.
کشورهای خلیج فارس (قطر و امارات): در مسیرهای دوچرخهسواری و خیابانهای شهری، ترکیب سرباره باعث کاهش دمای سطح آسفالت تا ۵ درجه سانتیگراد شده و اثر «جزیره حرارتی» در مناطق مسکونی کم شده است.
[تبدیل کوههای ضایعات فولاد به جادههای ماندگار]
فناوریهای پردازش رمز ماندگاری جادههای آینده
تحول در استفاده از سرباره فولادی تنها نتیجه جایگزینی یک ماده با ماده دیگر نیست، بلکه حاصل ترکیبی از فناوریهای پیشرفته در آمادهسازی، اصلاح و ادغام این ماده با آسفالت است. هرکدام از این روشها سهم مهمی در افزایش کیفیت، دوام و کارایی روسازی دارند.
۱. دانهبندی و پاکسازی؛ گام اول کیفیت
در ابتدای فرآیند، سرباره وارد مرحله دانهبندی دقیق میشود تا ذرات در اندازههای یکنواخت برای مخلوط شدن با قیر و شن آماده شوند. سپس، با استفاده از شستوشوی اسیدی اکسیدها و ناخالصیهای فلزی حذف میگردد تا علاوه بر افزایش خلوص، خطر واکنشهای شیمیایی ناخواسته در طول عمر جاده کاهش یابد. این مرحله پایهایترین سرمایهگذاری برای اطمینان از ماندگاری زیرساخت است.
۲. پخت حرارتی؛ ساختار محکمتر برای فشارهای سنگین
پخت حرارتی موجب افزایش چگالی و مقاومت فشاری دانههای سرباره میشود. نتیجه آن، سطحی است که در برابر فشار کامیونها و ماشینآلات سنگین سالها بدون تغییر شکل باقی میماند. این فناوری در آلمان، در پروژههای بزرگراهی، نقش اصلی را در ایجاد روسازیهایی ایفا کرده که بیش از ۲۵ سال دوام آوردهاند.
۳. آسیاب پرانرژی؛ صاف اما چسبنده
برخلاف سنگدانههای طبیعی که ممکن است بهطور طبیعی سطحی صاف یا ناهموار داشته باشند، دانههای سرباره پس از عبور از آسیاب پرانرژی، به سطحی با تیزی کنترلشده میرسند. این ویژگی باعث میشود میزان تماس و قفلشدگی بین قیر و دانه افزایش یابد، که هم مقاومت مکانیکی را ارتقا میدهد و هم در برابر لغزندگی عملکرد بهتری ارائه میکند.
مطالب مرتبط
