حالا به باور کارشناسان در حالی که سال گذشته تولید زنجیره فولاد حدود ۳۰ میلیون تن بوده، اما امسال اعداد و ارقام کمتر هم می‌شوند؛ موضوعی که به طور حتم روی هدف ۵۵ میلیون تن ۱۴۰۴ تاثیرگذار و مخرب خواهد بود.
در بخش تولید زنجیره فولاد باید گفت با اینکه در سال ۹۹ بیش از ۳۰ میلیون تن تولید داشتیم اما متاسفانه در سال ۱۴۰۰ این رقم کاهش پیدا کرد تا جایی که به ۲۷ میلیون تن رسید. با اینکه دوباره سال ۱۴۰۱ تولید به ۳۰ میلیون تن رسید اما باید توجه کرد که برنامه تولیدی این سال ۳۴ میلیون تن بود. به این ترتیب در این سال ۴ میلیون تن کسری تولید داشتیم. از این میان در خصوص کسری‌ها باید گفت که حدود ۲ میلیون تن به دلیل کمبود گاز و ۲ میلیون تن به کمبود برق بر‌می‌گردد.
این در حالی است که برای تولید ۵۵ میلیون تن در ۱۴۰۴ برنامه این است که امسال ۳۸ میلیون تن تولید شود که با این شرایط کمبود برق حداکثر می‌توانیم ۳۲ تا ۳۳ میلیون تن تولید داشته باشیم. این مساله به این معنی است که حدود ۵ تا ۶ میلیون تن کسری تولید خواهیم داشت که ۵/۲ میلیون تن به دلیل کمبود برق رخ می‌دهد.
مساله این است که به طور حتم این معضل روی صادرات هم به شدت تاثیرگذار خواهد بود. به این دلیل که اولویت دولت این است که تقاضای داخل را تامین و مازاد را صادر کند، لذا تولید فعلی آزاد است و هر چه اضافه‌تر تولید شود شاهد صادرات بیشتر و ارزآوری بیشتر هم خواهیم بود، اما با این کسری‌ها صادرات ما تنها از برق چیزی حدود یک و نیم دلار کمتر از آنچه می‌توانست باشد، خواهد بود. با اینکه صادرات می‌توانست نزدیک به سه میلیارد دلار اضافه‌تر باشد، اما کمتر از اینهاست که خود رقم قابل توجهی است.

اختلاف وزارت صمت و توانیر
در نامه‌ توانیر خطاب به مدیران عامل شرکت‌های توزیع نیروی برق تصریح شده است که صنایع انرژی‌‌بر از جمله صنعت فولاد از ۱۵ خرداد تا ۱۵ شهریور با کاهش چشمگیر بار الکتریکی رو‌به‌رو می‌شوند، اما با توجه به اینکه برق نقش حیاتی را برای تولید ایفا می‌کند، مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت گفته که نامه توانیر مورد توافق وزارتخانه صمت نیست و وزارت صمت با این کاهش سهمیه برق فولادی‌ها امسال موافق نخواهد بود.
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد که این وزارتخانه هیچ نقشی در تنظیم نامه‌ای که توانیر با محتوای کاهش سهمیه برق صنایع فولادی در ماه‌های گرم پیش‌رو منتشر کرده ندارد و این نامه بدون توافق با وزارتخانه تنظیم و ارسال شده است.
سیف‌الله امیری درباره نامه‌ای که اخیرا شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع برق ایران (توانیر) با موضوع مدیریت بار صنایع انرژی‌بر، سیمان و فولاد در شرکت‌های توزیع منتشر کرده، گفت: وزارت صمت نه‌تنها از این نامه خبر ندارد بلکه هیچ دخل و تصرفی هم در تدوین آن نداشته، بنابراین محتوای نامه از نظر این وزارتخانه قابل‌قبول نیست. وی افزود: توانیر این نامه را به طور مستقل تهیه و ارسال کرده و در این زمینه هیچ توافقی با وزارت صمت نداشته است.
امیری تصریح کرد: فولادی‌ها در زمستان با کمبود گاز و در تابستان با کمبود برق رو‌به‌رو هستند و وزارت صمت به دنبال این است که کمترین محدودیت انرژی به فولادی‌ها تحمیل شود.

وزارت صمت در تلاش برای حل بحران فولاد
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صمت در تشریح تلاش‌های این وزارتخانه برای کاهش فشار ناشی از بحران انرژی بر واحدهای فولادی اظهار کرد: در سال ۱۴۰۰ وزارت صمت تلاش کرد تا بحران برق را برای فولادسازان مدیریت کند، در پی همین تلاش‌ها بود که تولید فولاد در ماه‌های گرم سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ افزایش یافت.
او ادامه داد: در سه ماهه سوم سال ۱۴۰۰ و همزمان با اوج‌گیری گرما و تشدید مصرف برق، تولید فولاد در مقایسه با سه ماهه اول سال ۴۰ درصد افت داشت. این حجم در سال ۱۴۰۱ به ۱۵ درصد کاهش پیدا کرد. امیری افزود: امیدواریم در سال جاری با مدیریت وزارت صمت، اوضاع از سال گذشته نیز بهتر باشد.

سناریو‌های قطعی برق فولادسازان
پیش‌تر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران طی نامه‌ای با مهر فوری از اعضای خود خواست با توجه به اینکه مقرر شد برنامه مشترک وزارتخانه‌های صمت و نیرو برای اعمال محدودیت‌های برق کارخانجات زنجیره فولاد پیش از نیمه خردادماه نهایی شود، میزان برق مصرفی مورد نیاز خود را سریعا به این انجمن اعلام کنند.
اطلاعات خواسته‌شده در نامه انجمن فولاد حاکی از آن است که ظاهرا در جلسات مشترک بین وزارتخانه‌های صمت و نیرو، بر تدوین ۳ سناریو برای اعمال محدودیت برقی صنعت فولاد توافق شده است. این سناریوها شامل تولید با ۷۰ و ۵۰ درصد ظرفیت و همچنین تولید در سطح حداقل میزان ممکن در حال پیش‌بینی و جمع‌بندی است.
در ادامه رییس کمیسیون اصل ۹۰ قانون اساسی با اشاره به ابلاغ قطع نوبتی برق صنایع در تابستان گفت: نباید بخش صنعت نخستین قربانی محدودیت منابع برق در کشور با قطع نوبتی برق شود و قطعی برق باید بین مصارف خانگی مردم و صنعت تقسیم شود.
حجت‌الاسلام نصرالله پژمانفر افزود: در حال حاضر با بیش از ۱۲ هزار مگاوات کسری برق مواجه هستیم که البته برخی عدد واقعی کسری برق کشور را ۲۰ هزار مگاوات عنوان کرده‌اند. نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس گفت: مسوولان باید به موضوع توزیع محدودیت‌ها در حوزه برق در بخش‌های مختلف بپردازند.

سرمازدگی و گرمازدگی تب قیمت فولاد را بالا می‌برد
با نزدیک شدن فصل گرم مشکلات برخی بخش‌های تولید از جمله فولاد‌سازی‌ها آغاز می‌شود. ازجمله مشکلاتی که هر سال با آغاز فصل گرما برای فولادسازی‌ها به وجود می‌آید قطعی برق و در نتیجه کاهش تولیدات فولادی و فروش محصولات است که به این صنعت صدماتی وارد می‌کند، زیرا بسیاری از تولیدکنندگان صنایع معدنی بر این اعتقاد هستند که در مواقع کمبود برق دولت اول برق واحدهای صنعتی را قطع می‌کند و این مساله باعث کم شدن میزان تولید و مشکلاتی از این دست شده است.
در صورت قطعی برق در تابستان، تولید شمش فولاد تا ۴۰ درصد نسبت به بهار و ۱۰ درصد نسبت به کل سال کاهش خواهد داشت.
حسین نایب‌درختان یک فعال معدنی بیان کرد: با توجه به اینکه فصل گرما فرا رسیده واحدهای تولیدی با کمبود برق مواجه خواهند شد. در نتیجه در زمینه تولید فولاد با کاهش روبه‌رو می‌شویم.
وی افزود: وقتی کاهش تولید فولاد وجود داشته باشد عرضه و تقاضا هم به نسبت نامتعادل می‌شود. یعنی عرضه کمتر شده و در نتیجه تقاضا بیشتر می‌شود، به خاطر همین در قیمت پایه محصولات نهایی تاثیرگذار خواهد بود.
به گفته این فعال معدنی در کشور ما بیش از۹۰ درصد فولاد با فناوری قوس الکتریکی و القایی الکتریکی فولاد تولید می‌شود و بیشترین مصرف برق نیز در همین مرحله است.
این فعال معدنی در خصوص تاثیرات قطعی برق بر صنعت فولاد گفت: متاسفانه صنعت فولاد بیش از سایر صنایع از قطعی برق متضرر می‌شود، زیرا بیشترین تاثیر کاهش تولید برق در صنایع فولادی مشاهده می‌شود، چراکه این صنعت در پی قطعی‌های مکرر برق دیگر قادر به تولید محصولات خود نخواهد بود.
نایب‌درختان تاکید کرد: در نتیجه وقتی تولید‌کنندگان نتوانند محصولی تولید کنند عرضه‌ای هم وجود نخواهد داشت و همین مساله باعث می‌شود در چنین شرایطی تقاضا نسبت به سایر مواقع بیشتر و گاهی بحران ایجاد شود. این مساله حتی بخش صادراتی کشور را هم دستخوش تغییر و تحولات اساسی می‌کند.
او اظهار کرد: فقط در کشور ما این گونه است که با کاهش برق اول برق بخش صنایع قطع می‌شود. در حالی که صنایع، بخش مولد و کارآفرین کشور هستند و باید به این بخش بیشتر توجه شود.
نایب‌درختان تصریح کرد: البته از قطعی برق سایر صنایع هم آسیب می‌بینند، زیرا به هر حال هر صنعتی با برق سروکار دارد ولی اول صنعت فولاد و سپس صنعت آلومینیوم بیشترین ضرر را در رابطه با قطعی برق‌های صنعتی متحمل می‌شوند.
به گفته وی، امسال هم مثل سال‌های گذشته به دلیل کمبود برق در تابستان و کمبود گاز در زمستان با کاهش تولید در مقاطع مختلف فولاد روبه‌رو شده‌ایم و در صورت حل نشدن مشکل انرژی در بخش تولید بازار فولاد با التهاب روبه‌رو خواهد شد.

کاهش قدرت صادرکنندگان
در ادامه یک کارشناس فولادی گفت: تعادل در کفه ترازوی زنجیره فولاد به هم خورده و تولیدکنندگان بالادستی و پایین‌دستی زنجیره شرایط سختی را تجربه می‌کنند.
محمد قاسمی در رابطه با فروش فولاد با دلار نیمایی بیان کرد: زنجیره تولید فولاد به گونه‌ای طراحی شده که باید در همه مقاطع آن از بالادست تا پایین‌دست مانند شمش، میلگرد، گندله و کنسانتره صادرات انجام شود. در این شرایط، به دلیل مشکلاتی مانند قطعی آب و برق، اغلب واحدهای تولیدی با نیمی از ظرفیت خود کار می‌کنند که در این راستا، تنها راه کنترل درآمد و هزینه‌‌‌ها، توسعه صادرات و ورود به بازارهای خارجی است. وی گفت: اگر قرار باشد درباره صادرات سختگیری‌هایی مانند تعهدات بازگشت ارز به قیمت نیمایی اعمال شود، قدرت از صادرکنندگان و تولیدکنندگان سلب خواهد شد.

منبع: روزنامه جهان صنعت