متاسفانه صنعت فولاد همچون دیگر صنایع با انواع چالش‌ها و موانع در روند تولید و بازار مواجه شده، تا جایی که این عرصه با مشکلات مالی، ضعف مدیریت و تحریم‌ها دست‌و‌پنجه نرم کرده است، اما مساله این است که این دغدغه‌ها نه‌تنها خود فولاد، بلکه صنایع وابسته مرتبط را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
در این بین یکی از مواردی که کلیدی دیده می‌شود بحث دخالت دولت در روند طبیعی بازار و اعمال عوارض صادراتی است. طوری که در تابستان یک‌بار این مساله مطرح و با انتقاد شدید معدنی‌ها لغو شد، اما دوباره پاییز سال جاری موضوع دوباره داغ شد و مورد تاکید دولت قرار گرفت.

حالا مسوولان بی‌توجه به نظر فعالان معدنی در حال دریافت عوارض صادراتی آن هم با میزان بالا هستند. با توجه به اینکه کشورهای دیگر به توسعه اقتصادی و معادن خود توجه می‌کنند و هر روز توسعه‌های فولادی خود را اجرا می‌کنند، در نتیجه می‌توان گفت چنین اتفاقی قطعا زنگ خطری برای بازار فولاد ایران محسوب می‌شود.

امروزه سرمایه‌گذاری بسیار سنگینی در صنعت فولاد ایران انجام شده است که به توجه بیشتری برای رفع موانع نیاز دارد. بر همین اساس، می‌توان گفت تا چند وقت آینده راه برای صادرات صنایع معدنی ایران بسته خواهد شد. بنابراین باید در بخش تاب‌آوری و رقابت‌پذیری فولاد ایران به شدت کار کنیم تا با بهبود وضعیت به نتیجه مطلوبی برسیم.

تولید ۲۴ میلیون تن شمش فولادی
بررسی‌های آمار مربوط به تولید، مصرف و صادرات محصولات فولادی نشان می‌دهد در ۹ ماهه سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۲۴ میلیون و ۴۹۲ هزار تن شمش فولادی (اسلب، بیلت و بلوم) تولید شده که از این میزان ۱۵ میلیون و ۳۲۶ هزار تن آن مختص بیلت‌وبلوم و ۹ میلیون و ۱۶۶ هزار تن مختص اسلب بوده است.

به این ترتیب در این بخش شاهد رشد ۶ درصدی تولید بیلت و بلوم و افت ۲ درصدی اسلب نسبت به مدت مشابه پارسال هستیم. در مجموع تولید شمش فولادی ۳ درصد افزایش یافته است.
از ۲۴ میلیون و ۴۹۲ هزار تن شمش (اسلب، بیلت و بلوم) تولیدشده، ۱۸ میلیون و ۸۷۴ هزار تن توسط مصرف‌کنندگان داخلی خریداری شده که به این ترتیب در ۹ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه پارسال مصرف ظاهری اسلب ۸ درصد کاهش و بیلت و بلوم ۷/۹ درصد افزایش یافته است.

در این مدت ۵ میلیون و ۶۲۱ هزار تن شمش (اسلب، بیلت و بلوم) صادر شده که در مقایسه با ۹ ماهه پارسال در بخش بیلت و بلوم ۳ درصد افت و در بخش اسلب ۶/۴۶ درصد افزایش را شاهد بوده‌ایم.
در بخش کل مقاطع فولادی (تیرآهن، میلگرد، ناودانی، نبشی و سایر مقاطع) نیز شاهد تولید ۹ میلیون و ۶۷۱ هزار تن محصول بودیم که نسبت به ۹ ماهه پارسال با افت ۷/۰ درصدی مواجه بوده است.
به صورت جزئی‌تر، از این میزان یک میلیون و ۲۸ هزار تن مربوط به تیرآهن، ۷ میلیون و ۹۶۶ هزار تن مربوط به میلگرد و ۶۷۷ هزار تن مربوط به ناودانی، نبشی و سایر مقاطع می‌شود. در این بخش نیز تولید تیرآهن و ناودانی، نبشی و سایر مقاطع به ترتیب با رشد ۳/۱۰ و ۶ درصدی و تولید میلگرد نیز با افت ۴/۲ درصدی مواجه بوده است.
از ۹ میلیون و ۶۷۱ هزار تن مقاطع فولادی تولیدشده در ۹ ماهه نخست امسال، ۷ میلیون و ۶۰۱ هزار تن آن در داخل مصرف شده که کاهش ۴/۱ درصدی را نسبت به ۹ ماهه پارسال نشان می‌دهد.
از میزان کل مقاطع طویل فولادی مصرفی در ۹ ماهه امسال، ۹۰۱ هزار تن سهم تیرآهن، ۶ میلیون و ۱۵۵ هزار تن سهم میلگرد و ۵۴۵ هزار تن سهم نبشی، ناودانی و… بوده است که به ترتیب میزان مصرف‌ها نسبت به مدت مشابه پارسال برای تیرآهن ۴/۷ درصد و برای نبشی، ناودانی و… ۹/۱ درصد افزایش و برای میلگرد ۹/۲ درصد کاهش یافته است. میزان صادرات کل مقاطع طویل فولادی در این مدت ۲ میلیون و ۱۴۳ هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال افزایش ۲/۰ درصدی را نشان می‌دهد.
مصرف ظاهری کل مقاطع تخت فولادی (ورق گرم، ورق سرد و ورق پوششدار) نیز در ۹ ماه نخست امسال نسبت به ۹ ماهه پارسال، ۶/۶ درصد بیشتر شده و از بالغ بر ۶ میلیون و ۸۶۰ هزار تن به ۷ میلیون و ۳۱۵ هزار تن رسیده است. میزان صادرات نیز در این بخش ۳۳۴ هزار تن بوده که در مقایسه با پارسال ۴/۴ درصد رشد را نشان می‌دهد.
در این بخش شاهد واردات یک میلیون و ۱۶ هزار تن بوده‌ایم که نسبت به ۹ ماهه پارسال ۴/۸۳ درصد رشد را نشان می‌دهد.
در مجموع در ۹ ماهه امسال تولید محصولات فولادی نیز معادل ۱۶ میلیون و ۶۲۶ هزار تن ثبت شده که ۱۵ میلیون و ۲۳۸ تن آن به مصرف داخلی اختصاص یافته است و بدین ترتیب نسبت به مصرف ظاهری آن در ۹ ماهه ۱۴۰۱، رشد ۳ درصدی مصرف را رقم زده است.
در مجموع ۲ میلیون و ۴۷۷ هزار تن محصولات فولادی صادر شده که رشد ۸/۰ درصدی را نشان می‌دهد.
بر اساس این آمار، در ۹ ماهه امسال بالغ بر ۲۸ میلیون و ۸۸ هزار تن آهن اسفنجی تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۵/۶ درصد افزایش یافته است؛ از این میزان ۲۶ میلیون و ۸۷۴ هزار تن در داخل مصرف شده که بیانگر رشد ۴/۴ درصدی است.
میزان صادرات آهن اسفنجی یک میلیون و ۲۱۴ هزار تن بوده که در مقایسه با ۹ ماهه پارسال ۷/۹۲۳ درصد رشد را نشان می‌دهد.
تولید گندله سنگ‌آهن نیز در ۹ ماهه امسال ۴۴ میلیون و ۸۴۳ هزار تن بوده که در قیاس با مدت مشابه پارسال افزایش ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد. از این میزان سهم مصرف داخلی ۳۷ میلیون و ۶۱۹ هزار تن بوده که نسبت به ۹ ماهه پارسال بیانگر رشد ۲/۱ درصدی است.
میزان صادرات گندله سنگ‌آهن در ۹ ماهه امسال ۷ میلیون و ۲۲۴ هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه پارسال که ۳ میلیون و ۶۷۱ هزار تن بوده بیانگر رشد ۹۷ درصدی است.
در مجموع از نظر شاخص تولید، ورق پوششدار با ۴/۱۱ درصد بیشترین تولید را ثبت کرده است. از نظر مصرف ظاهری هم ورق پوششدار با ۴/۱۸ درصد در صدر قرار دارد.
از نظر صادرات نیز گندله سنگ‌آهن با ۹۷ درصد و آهن اسفنجی با ۷/۹۲ درصد در صدر فهرست قرار دارند. از نظر شاخص واردات هم ورق سرد با ۲/۱۸۸ درصد بیشترین واردات را ثبت کرده است.

هفته رکودی ورق‌های فولادی در بورس کالا
هفته پایانی دی‌ماه انواع مختلفی از ورق‌های فولادی در بورس کالا عرضه شد و کاهش تقاضا نسبت به هفته‌های گذشته قیمت بعضی از انواع ورق را نزولی کرد. قیمت ورق گالوانیزه G ریزش شدیدی داشت ولی قیمت ورق قلع‌اندود نسبت به هفته‌ قبل ثابت ماند.

روز شنبه ورق گالوانیزه و ورق گرم خودرو روی تابلو رفت. عرضه ورق گالوانیزه حدود ۶ هزار تن بود و تمام این مقدار با قیمت کیلویی ۴۰ هزار و ۷۴۴ تومان به فروش رسید. در مقابل از عرضه ۳۵ هزار و ۹۰ تنی ورق گرم خودرو، ۳۰ هزار و ۴۷۰ تن ورق با قیمت کیلویی ۲۹ هزار و ۲۱۸ تومان به فروش رسید.

بازار ورق‌های خودرو در هفته پایانی دی‌ماه نسبت به هفته‌های قبل پرتقاضاتر بود. روز یکشنبه عرضه خاصی نبود ولی روز دوشنبه ۳ هزار تن ورق گالوانیزه G عرضه شد و تمام این مقدار با قیمت هر کیلو ۳۹ هزار و ۵۶۴ تومان معامله شد.
سه‌شنبه شلوغ‌ترین روز عرضه ورق‌های فولادی در بورس کالا بود. ورق سرد B، ورق گرم B، ورق قلع‌اندود و ورق گالوانیزه G یکی پس از دیگری روی تابلو رفتند. ۱۰ هزار تن ورق سرد B عرضه شد و در نهایت ۳ هزار و ۸۰۰ تن با قیمت هر کیلو ۳۳ هزار و ۹۰۷ تومان به فروش رسید.

روز سه‌شنبه ورق گرم B پرتقاضاتر بود، چون از ۸ هزار و ۶۴ تن عرضه، تمام این مقدار با قیمت کیلویی ۲۳ هزار و ۲۲۸ تومان به فروش رسید. سپس نوبت به ورق قلع‌اندود رسید که هفته کم‌تقاضایی داشت.

این هفته صنایع فولاد توان‌آور آسیا یک هزار و ۴۰۰ تن ورق قلع‌اندود عرضه کرد و تنها ۳۵۰ تن از این محصول با قیمت هر کیلوگرم ۵۹ هزار و ۵۰۰ تومان فروش رفت.
قیمت ورق قلع‌اندود نسبت به معامله قبلی تفاوتی نکرد، ولی سطح پایین تقاضا ممکن است با کاهش قیمت ورق قلع‌اندود همراه شود.

روز سه‌شنبه ورق خودرو چهارمحال و بختیاری، فولاد تاراز چهارمحال و فولاد امیرکبیر در مجموع ۵ هزار و ۵۰۰ تن ورق گالوانیزه G در بورس کالا عرضه کردند و ۳ هزار و ۵۵۰ تن از آنها با متوسط قیمت کیلویی ۳۹ هزار و ۵۶۰ تومان به فروش رسید. قیمت ورق گالوانیزه G در طول دی‌ماه با شدت زیادی کاهشی بود.
قیمت ورق گالوانیزه G در طول یک ماه گذشته نزدیک به ۳/۲ درصد کاهش یافته است. در روز پایانی هفته نیز ۵ هزار تن ورق گرم فولاد اکسین خوزستان عرضه شد و تنها هزار و ۵۰۰ تن از آنها با متوسط قیمت کیلویی ۲۹ هزار و ۳۸ تومان به فروش رسید تا پرونده عرضه ورق‌های فولادی در آخرین هفته دی‌ماه بسته شود.

منبع: روزنامه جهان صنعت