به گزارش فولادنامه به نقل از ایرنا، پانزدهم دی‌ ماه سال ۱۴۰۱ بود که کلنگ کارخانه فولاد بختگان در ۳۵کیلومتری شرق آباده طشک استان فارس در زمینی به مساحت ۱۵۰ هکتار با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت به زمین زده شد؛ کارخانه‌ای که راه‌اندازی آن کمک شایانی به تولید آهن اسفنجی و توسعه صنعت فولاد در استان فارس می‌کند.

مشکلات کارخانه برای راه‌اندازی چه بود؟

با این حال راه‌اندازی این کارخانه از همان ابتدا با اختلاف‌نظرهایی همراه بود؛ به اعتقاد برخی از فعالان محیط زیست، در بخش دهمورد شهرستان بختگان با کلنگ زنی کارخانه‌ای با عنوان آهن اسفنجی مشکلات قابل‌توجهی برای محیط زیست منطقه‌ای که فاقد آب و در مجاورت تالاب خشکیده بختگان است ایجاد خواهد شد.

طبق برآوردهای انجام شده در طرح‌های مطالعاتی برای تولید هر کیلوگرم آهن ۳۰ لیتر آب مصرف می‌شود که سه درصد پساب باقیمانده از آب مصرفی در این صنعت قابل بازیافت است و ۲۷ درصد دیگر به پساب صنعتی خطرناک تبدیل می‌شود.

این در حالیست که بخش مرتع دهمورد شهرستان بختگان، دارای پوشش گیاهی ۳۵ درصدی است؛ وجود پنج تا هفت هزار بوته در هکتار و رویش گونه‌های غالب آبنوس و پیچک صحرایی و حتی گونه ممنوع القطع گَوَن به مقدار ۱۰۰ بوته در هکتار نشان می‌دهد که این بخش قابلیت‌های فراوانی در حوزه محیط زیست دارد و مهمترین اثرات محیط زیستی ناشی از اجرای فعالیت‌های بدون برنامه‌ریزی صنعت، از بین رفتن این گونه‌های نادر زیستی طبیعت را به همراه دارد.
بدین ترتیب عملیات اجرایی ساخت این کارخانه به دلیل بروز این مشکلات و اختلاف‌نظرهایی که وجود داشت متوقف و پیگیری برای حل این مسائل با برگزاری جلسات متعدد آغاز شد.

پاسخ مسئولان به دغدغه فعالان محیط‌زیست

هنوز مدت زمان زیادی از اظهارنظرها در خصوص مشکلات محیط‌زیستی این کارخانه نگذشته بود که در پنجم بهمن ماه ۱۴۰۱، معاون برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس در خصوص مباحث مطرح شده درباره مخالفت سازمان منابع طبیعی با اجرای طرح صنعتی آهن اسفنجی همرود آباده طشک شهرستان بختگان اعلام کرد که این مسئله پس از بررسی در کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید حل شده است.

وی که معتقد بود اگر خواهان صنعتی شدن فارس هستیم باید چنین نگاه‌هایی در استان اصلاح شود، گفت: ایراد منابع طبیعی به طرح مذکور در ارتباط با پوشش گیاهی است که این مسئله در ستاد تسهیل حل شده و مصوب شده که مجری طرح در آن نقطه‌ای که منابع طبیعی مد نظر دارد، ۲ برابر آن پوشش گیاهی را تا زمان بهره‌برداری و متناسب با شرایط منطقه فضای سبز ایجاد کند.

به گفته معاون صمت سختگیری و ایجاد مانع در مقابل راه‌اندازی صنایع نه تنها موجب دلسردی سرمایه‌گذار و عدم استقبال آنها از اجرای طرح‌های صنعتی و تولیدی می شود بلکه مشکل بیکاری در جامعه لاینحل باقی می‌ماند و هیچ توسعه‌ای شکل نخواهد گرفت.

آن طور که این مقام مسئول گفته است مشکل اشتغال و محرومیت‌زدایی اصلی‌ترین دغدغه مسئولان است و رفع این مشکل نیز در گرو شکل‌گیری و راه‌اندازی صنایع و واحدهای تولیدی است که باید شرایط برای تحقق این مهم فراهم شود.

آغاز عملیات خاکبرداری و حصارکشی ۵۰ هکتار

بنابراین با پیگیری‌هایی که برای احداث این واحد صنعتی صورت گرفت، روند اجرایی این کارخانه جان تازه‌ای گرفت و عملیات خاکبرداری و تسطیح یک میلیون متر مکعب از محل احداث این کارخانه و حصارکشی ۵۰ هکتار از این مجتمع صنعتی آغاز شد.

دیدار با امام جمعه و قول مساعد برای تسهیل امور

اخیراً نیز مدیرعامل شرکت صنایع فولاد رهام پارس بختگان با نماینده ولی‌فقیه در فارس دیداری داشته که در این دیدار، آخرین وضعیت این پروژه فولادی، اقدامات انجام شده و همچنین مشکلات و چالش‌های پیش روی این مجموعه مورد بررسی قرار گرفت.

آیت‌الله دژکام نماینده ولی‌فقیه در استان فارس در این نشست نسبت به تسهیل و رفع مشکلات پروژه و واگذاری معدن جهت تأمین مواداولیه این کارخانه قول همکاری و مساعدت لازم را داد.
اما احداث این کارخانه در منطقه‌ای که در سال‌های گذشته از راه کشاورزی درآمدزایی می‌کرده و مدت‌هاست که به دلیل خشک شدن دریاچه بختگان با معضل آب برای فعالیت در بخش کشاورزی روبه رو شده می‌تواند امید تازه‌ای را در دل اهالی منطقه زنده کند؛ کارخانه‌ای که برای راه‌اندازی آن بالغ بر ۱۱هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده و قرار است کمک شایانی به محرومیت‌زدایی، اشتغالزایی و توسعه اقتصادی استان کند.

معاون برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت فارس در این باره گفت: بختگان به دلیل خشک شدن دریاچه در این منطقه و مواجه شدن با پدیده خشکسالی و بحران آب به عنوان یکی از مناطق محروم استان فارس به شمار می‌رود؛ در حقیقت عمده درآمد این منطقه مبتنی بر کشاورزی بوده که با ایجاد مشکل کم‌آبی با معضلات بسیاری برای توسعه اقتصادی مواجه شده است.

سید رضا ساداتی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: این در حالیست که این منطقه جزو نقاط امیدبخش در حوزه صنایع و معادن محسوب می‌شود؛ لذا احداث کارخانه فولاد در آن کمک شایانی به محرومیت‌زدایی، اشتغالزایی و ایجاد ارزش افزوده می‌کند.

وی ادامه داد: همچنین بختگان به دلیل توازن توسعه‌ای که برای کشور و استان پیشبینی شده نقطه بسیار خوبی است تا بتواند با انجام این سرمایه‌گذاری در این مسیر گام بردارد.

ساداتی اضافه کرد: سرمایه‌گذاران اصلی این مجموعه اهلیت لازم را برای فعالیت در این واحد صنعتی دارند و امیدواریم روند گشایش‌ها برای این واحد صنعتی ادامه یابد تا شاهد به نتیجه رسیدن و راه‌اندازی این کارخانه در استان فارس باشیم.

معاون برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری اداره‌کل صمت در خصوص برنامه زمانبندی برای بهره‌برداری از این واحد صنعتی گفت: برنامه زمانبندی برای فولادها با توجه به حجم سرمایه‌گذاری کلانی که این کارخانه‌ها نیاز دارند معمولا بین ۳تا پنج‌سال تعیین می‌شود.

وی که معتقد است فرآیند استقرار یک صنعت یک فرآیند زمان‌بر است، افزود: تمام فرآیندهای قانونی این کارخانه در قالب کارگروه زیربنایی، شورای برنامه‌ریزی و ماده ۲۱ نهایی و قرارداد زمین بسته شده است و به زودی روند عملیات احداث این کارخانه شتاب بیشتری می‌گیرد.

به گفته ساداتی، برای این کارخانه بالغ بر ۱۱هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده و راه‌اندازی این کارخانه قطعاً نقش مهمی در رونق اقتصادی منطقه بختگان و استان فارس دارد.
محصول تولیدی این کارخانه، آهن اسفنجی خام به روش گرم ظرفیت اسمی سالیانه یک میلیون ۷۰۰ هزار تُن و آهن اسفنجی به شکل بریکت به روش گرم ظرفیت اسمی سالیانه ۵۰۰ هزار تُن است و به گفته مدیران این واحد صنعتی، بهره‌برداری از آن، اشتغالزایی یک هزار نفر را به صورت مستقیم و غیرمستقیم به دنبال دارد.

مدیر عامل شرکت صنایع فولاد رهام پارس در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: این کارخانه با ظرفیت تولید سالانه ۷/۱ میلیون تُن آهن اسفنجی در بازه زمانی سه ساله به بهره‌برداری خواهد رسید.

محمد شهبازی‌پور در خصوص سهامداران کارخانه آهن اسفنجی بختگان افزود: مجموعه‌های بزرگ صنایع معدنی و فولادی شامل، شرکت آهن فولاد ارفع با ۲۹ درصد ، ایریتک (شرکت مهندسی ایران) با ۲۱ درصد، شرکت صنعتی معدنی چادرملو با ۵۱ درصد و شرکت نسوز آلیاژ پارسه نیز با یک درصد سهامداران فولاد رهام پارس هستند که این از نقاط قوت این مجموعه فولادی است.

تدابیر برای حل مشکل تأمین آب و از بین بردن پساب

وی ادامه داد: در رابطه با راهکارهای از بین بردن پساب غیرقابل بازیافت توسط مجتمع های فولادی در طرح فولاد رهام پارس بختگان، پساب حاصله کنترل و حتی قابل عرضه برای مصارف مختلف دیگر خواهد بود.

مدیرعامل صنایع فولاد رهام پارس یادآور شد: پیرو تفاهم‌نامه فی مابین کارخانه فولاد رهام پارس بختگان با فولاد غدیر نی‌ریز، تأمین آب این کارخانه از خط انتقال خلیج فارس انجام و موافقت نهایی محل تأمین آب این پروژه صنعتی توسط وزارت نیرو نیز اعلام شده است.

شهبازی‌پور اضافه کرد: در این تفاهم‌نامه ظرفیت تأمین آب به مقدار یک میلیون و پانصد هزار متر مکعب آب در سال است که ۸۰۰ هزار متر مکعب از آن مورد استفاده کارخانه و مابقی در آینده در فازهای توسعه و صنایع پایین‌دست نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

مدیرعامل شرکت صنایع فولاد رهام پارس بختگان در پاسخ به این پرسش که آیا هزینه انتقال آب و ماده معدنی بر قیمت نهایی محصول تولیدی تأثیر دارد یا خیر، گفت: فرآیند نهایی قیمت محصولات آهن اسفنجی بختگان بر پایه نرخ بورس است.

وی افزود: به همین جهت رقابت و بازاریابی فرآورده‌های کارخانه با چالش مواجه نمی شود، چرا که کارخانجات آهن اسفنجی در زنجیره میانی طرح های فولادی قرار دارد.

شهبازی‌پور عنوان کرد: به دلیل اینکه میزان گُندله‌های مازاد در کشور زیاد و به نسبت آن آهن اسفنجی در کشور اندک است، تلاش می کنیم تا با فرآوری این گندله‌ها، بخشی از آهن اسفنجی مورد نیاز کشور را تأمین کنیم.

مدیرعامل شرکت صنایع فولاد رهام پارس بختگان افزود: پیشبینی می‌شود که تا سه سال آینده شاهد اشتغالزایی در این واحد صنعتی باشیم.
این کارخانه با میزان اشتغالزایی یک هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم و با سرمایه‌گذاری ۱۷۵میلیون یورو در حال ساخت است که همان‌گونه که گفته شد محل اجرای این طرح ۳۵ کیلومتری شرق آباده طشک فارس و ۱۷۳ کیلومتری شمال شرق شیراز است.

بدون شک بهره‌برداری از این کارخانه افزون بر رشد اقتصاد فارس کمک می‌کند تا جایگاه کشور ایران نیز در صدر تولیدکنندگان آهن اسفنجی در جهان حفظ شود؛ امید که این واحد صنعتی با برخورداری از برنامه مناسب برای حفاظت از محیط زیست و کنترل آلودگی هوا، آب یا آلاینده‌های دیگر بتواند گام‌های مؤثری در مسیر صنعتی شدن استان پهناور فارس بردارد.